TEORIA BA GUA

Osiem Prymarnych Trygramów

❰❰ POPRZEDNIA STRONA

„Wielka Droga rodzi Jedno, a Jedno – Dwa.
Z nich powstaje Trzecie i cała reszta.”

Lao Tzy „Tao Te King” Traktat o Drodze i Cnocie

W systemie przemiany Wielka Podstawa tworzy dwa modele Yin i Yang. Dwa modele kreują cztery formy: większe i mniejsze Yin oraz większe i mniejsze Yang. Cztery formy generują osiem trygramów, które zgodnie z dziełami klasyki chińskiej symbolizują rozmaitość zjawisk występujących we wszechświecie. Schemat zamieszczony niżej ilustruje proces dynamicznej segregacji dwu przeciwstawnych sił w wyniku, której powstaje rodzina ośmiu podstawowych Pierwiastków Rzeczywistości. Ba znaczy osiem, Gua – trygram.

Technicznie ujmując, trygramy są zbiorami trzyelementowymi i stanowią maksymalną liczbę kombinacji linii ciągłej Yang i linii przerywanej Yin. Elementarne jakości Yang i Yin są budulcem dla prymarnych gua, obrazujących kolejne fazy rozwoju wszystkich zjawisk przyrodniczych i sytuacji ludzkich. W symbolach zawarta jest zasada jedności Tien – Di – Ren. Dolna linia każdego znaku odzwierciedla ziemię – przestrzeń, środkowa odpowiada człowiekowi, a górna reprezentuje niebiosa, rozumiane też jako czas. Ilość, jakość i pozycja linii Yang i Yin determinuje charakter symbolu. Chińczycy uznając, iż za pomocą ośmiu trygramów można usystematyzować wszelkie przejawy życia w kosmosie, przypisali im wiele atrybutów. Nazwy gua nie są tożsame i dosłowne ze znaczeniami, na które te określenia wskazują a posłużono się nimi, by zilustrować podstawowe kombinacje energii. W konwencjach mentalnych wypracowanych przez starożytnych myślicieli stanowią one swoiste cegiełki, jakimi można się posłużyć, aby lepiej zrozumieć jak zbudowana jest rzeczywistość.

Qian, Niebo to czysta energia Yang, reprezentująca twórczy aspekt świata, na podobieństwo Słońca jest zawsze w ruchu, aktywna, inicjująca, stanowcza, to kwintesencja męskości. Niebo daje przewodnictwo, jak głowa rodziny, ojciec, jest obrazem inicjacji.

Kun, Ziemia to czysta energia Yin, odzwierciedlająca receptywny aspekt wszechrzeczy, podobnie jak gleba ogrzana Słońcem, miękka i gotowa przyjąć w siebie twórczą energię Nieba po to, aby dać życie. Ani energia twórcza, ani receptywna nie są w stanie niczego wykreować samodzielnie. Dopełniając się wzajemnie odgrywają swoje role, na równi ważne w dziele Tworzenia. Jest kwintesencją kobiecości – przyjmująca, spokojna i ustępliwa. Jak matka daje ochronę i wsparcie.

Zhen, Piorun reprezentuje pobudzającą energię we wszechświecie. W odróżnieniu od energii twórczej powołującej do istnienia, Zhen nie jest siłą sprawczą, ale daje impuls do wzrostu i działania już po akcie stworzenia. Jak dźwięk grzmotu rozbudza nowe życie, inspiruje do ruchu, wywyższa i wznosi, ożywia wszelkie istnienie jak błyskawica podczas wiosennej burzy.

Xun, Wiatr to energia przenikająca, jak powiew wdzierająca się w każdą szczelinę. Jest obrazem delikatnego przenoszenia energii we wszystkich kierunkach, co dawni mędrcy łączyli z tezą, iż łagodne postępowanie wywiera najsilniejszy wpływ na wszelkie rzeczy i zdarzenia. Skuteczność takiego działania jest duża, bo łatwo je zaakceptować, gdyż nie ucieka się do przemocy.

Kan, Woda wyraża nawilżanie, wypełnianie, nasiąkanie powodujące zwiększenie ciężaru a przez to wiąże się z ruchem w dół, opadaniem, może więc zwiastować niebezpieczeństwo, ryzyko i trudności. Kojarzona jest również z czymś ukrytym, niejasnym, tajemniczym. Reprezentując dolną część ciała, wiązana jest ze sferą ludzkiej pożądliwości, pragnień zdeterminowanych biologicznym instynktem przetrwania.

Li, Ogień symbolizuje lgnięcie, uczucie, bycie przywiązanym, serdecznym i czułym. To również stan oddania, oświecenia, promieniowania. Energia ta migocze, rozgrzewa, osusza, powodując tym samym zmniejszenie ciężaru, lekkość ułatwiającą unoszenie się do góry. Reprezentuje to, co wyżej, dlatego przypisywane są tej energii atrybuty związane ze sławą, pięknem i uduchowieniem.

Gen, Góra oznacza spoczynek, zatrzymanie, konserwatyzm, zaprzestanie działania i pogrążenie się w kontemplacji. Może to być czas relaksu przed nowym działaniem, stan pokoju, stabilności, również zablokowania, pozostania niewzruszonym, statecznym. Reprezentuje też sytuację trafienia na przeszkodę. Obraz góry pozostającej stabilną i nieustępliwą jest kojarzony z symbolem zabezpieczenia i ochrony.

Dui, Jezioro jest symbolem zadowolenia i przyjemności. Trygram ten, będąc w metafizyce chińskiej łączony z wczesną jesienią nawiązuje do owocowania, zbierania plonów oraz rozkoszowania się nimi i smakowania. Jednakże klasyka nadmienia, iż nadmiar radości ma swoje niebezpieczeństwa. Podobnie jak dziwne i tajemnicze rzeczy mogą się wydostawać z głębin jeziora, którego powierzchnia wydaje się spokojna tak i w życiu należy się spodziewać wielu niespodzianek nie zawsze korzystnych i pożądanych.

Qian, Niebo to czysta energia Yang, reprezentująca twórczy aspekt świata, na podobieństwo Słońca jest zawsze w ruchu, aktywna, inicjująca, stanowcza, to kwintesencja męskości. Niebo daje przewodnictwo, jak głowa rodziny, ojciec, jest obrazem inicjacji.

Kun, Ziemia to czysta energia Yin, odzwierciedlająca receptywny aspekt wszechrzeczy, podobnie jak gleba ogrzana Słońcem, miękka i gotowa przyjąć w siebie twórczą energię Nieba po to, aby dać życie. Ani energia twórcza, ani receptywna nie są w stanie niczego wykreować samodzielnie. Dopełniając się wzajemnie odgrywają swoje role, na równi ważne w dziele Tworzenia. Jest kwintesencją kobiecości – przyjmująca, spokojna i ustępliwa. Jak matka daje ochronę i wsparcie.

Zhen, Piorun reprezentuje pobudzającą energię we wszechświecie. W odróżnieniu od energii twórczej powołującej do istnienia, Zhen nie jest siłą sprawczą, ale daje impuls do wzrostu i działania już po akcie stworzenia. Jak dźwięk grzmotu rozbudza nowe życie, inspiruje do ruchu, wywyższa i wznosi, ożywia wszelkie istnienie jak błyskawica podczas wiosennej burzy.

Xun, Wiatr to energia przenikająca, jak powiew wdzierająca się w każdą szczelinę. Jest obrazem delikatnego przenoszenia energii we wszystkich kierunkach, co dawni mędrcy łączyli z tezą, iż łagodne postępowanie wywiera najsilniejszy wpływ na wszelkie rzeczy i zdarzenia. Skuteczność takiego działania jest duża, bo łatwo je zaakceptować, gdyż nie ucieka się do przemocy.

Kan, Woda wyraża nawilżanie, wypełnianie, nasiąkanie powodujące zwiększenie ciężaru a przez to wiąże się z ruchem w dół, opadaniem, może więc zwiastować niebezpieczeństwo, ryzyko i trudności. Kojarzona jest również z czymś ukrytym, niejasnym, tajemniczym. Reprezentując dolną część ciała, wiązana jest ze sferą ludzkiej pożądliwości, pragnień zdeterminowanych biologicznym instynktem przetrwania.

Li, Ogień symbolizuje lgnięcie, uczucie, bycie przywiązanym, serdecznym i czułym. To również stan oddania, oświecenia, promieniowania. Energia ta migocze, rozgrzewa, osusza, powodując tym samym zmniejszenie ciężaru, lekkość ułatwiającą unoszenie się do góry. Reprezentuje to, co wyżej, dlatego przypisywane są tej energii atrybuty związane ze sławą, pięknem i uduchowieniem.

Gen, Góra oznacza spoczynek, zatrzymanie, konserwatyzm, zaprzestanie działania i pogrążenie się w kontemplacji. Może to być czas relaksu przed nowym działaniem, stan pokoju, stabilności, również zablokowania, pozostania niewzruszonym, statecznym. Reprezentuje też sytuację trafienia na przeszkodę. Obraz góry pozostającej stabilną i nieustępliwą jest kojarzony z symbolem zabezpieczenia i ochrony.

Dui, Jezioro jest symbolem zadowolenia i przyjemności. Trygram ten, będąc w metafizyce chińskiej łączony z wczesną jesienią nawiązuje do owocowania, zbierania plonów oraz rozkoszowania się nimi i smakowania. Jednakże klasyka nadmienia, iż nadmiar radości ma swoje niebezpieczeństwa. Podobnie jak dziwne i tajemnicze rzeczy mogą się wydostawać z głębin jeziora, którego powierzchnia wydaje się spokojna tak i w życiu należy się spodziewać wielu niespodzianek nie zawsze korzystnych i pożądanych.

Zamieszczona charakterystyka jest ogólnym i poetyckim opisem ośmiu prymarnych gua. W literaturze fachowej znajdujemy wiele różnych atrybutów, jakie się przypisuje trygramom. Najważniejsze z nich to: zjawiska i formy występujące w przyrodzie, kierunki geograficzne, pory roku i dnia, rodzaje pogody, kolory, części ciała i choroby z nimi związane, typy osobowości i aspekty ludzkiej działalności, etapy życia człowieka, relacje w rodzinie, emocje, smaki, zapachy, dźwięki i pożywienie. Posługując się typologią Ba Gua każdy przedmiot, roślinę, zwierzę, każdy przejaw istnienia ze względu na dominującą w nim siłę, można zakwalifikować do danego trygramu. Zastosowanie teorii może być swoistym przewodnikiem przez życie, zarówno każdej pojedynczej istoty jak i zbiorowości ludzkich budujących swoją kulturę.

W oparciu o koncepcję Ba Gua można przygotować charakterystykę każdego człowieka. Powstaje unikalny portret zwany Ming Gua czyli Trygram Przeznaczenia. Na tej podstawie Konsultant jest w stanie dokładnie określić, które z kierunków są korzystne lub mniej pożądane dla danej osoby. Osobisty trygram mówi także o stopniu zgodności danej osoby z innymi ludźmi a także z energią miejsca zamieszkania czy pracy. Znajomość wzoru Ming Gua pozwala dopasować przestrzeń tak, aby w niej efektywnie odpoczywać i pracować.

Istnieją dwa podstawowe układy porządkujące osiem trygramów. W źródłach klasycznych spotkać można różne terminy określające owe zestawienia. Już same ich nazwy są interesujące, a głębia z jednoczesną prostotą ujęcia złożonej problematyki budzi uznanie i szacunek dla wiedzy chińskich uczonych.

Układ Xian Tian można rozumieć jako: Świat Przed Stworzeniem, Świat Idei, Wcześniejsze Niebiosa, Pra-Niebo, Porządek Pierwotny, Świat Myśli. Owa rzeczywistość nie przejawiona, ale istniejąca, oznacza doskonałą harmonię. Wyżej zamieszczona ilustracja prezentuje jak wszystkie osiem gua są równoważone przez przeciwległe im odpowiedniki, na przykład trzy linie Yang trygramu Qian (ojciec) kompensują się z trzema liniami Yin trygramu Kun (matka). Z pozostałymi sytuacja wygląda podobnie. W każdej parze odnajdujemy po trzy, przeciwstawne sobie linie. Taka sytuacja powoduje, że wszystkie pierwiastki będąc w równowadze nie wykazują żadnej tendencji do ruchu. Świat przed Stworzeniem charakteryzuje się zatem idealnym, niezmiennym stanem energetycznym i jest to główną cechą odróżniającą go od Świata Po Stworzeniu. Trzeba jednak zaznaczyć, iż mimo braku jakichkolwiek przekształceń, układ Xian Tian zawiera w sobie ideę zmiany i ruchu, gdyż determinuje zaistnienie drugiego układu – Świata Po Przejawieniu.

Układ Hou Tian, przedstawia Świat Po Stworzeniu, Świat Zmysłów i Zjawisk, Późniejsze Niebiosa, Ostatnie Niebo, Porządek Wewnętrznego Świata. Ten układ trygramów odzwierciedla rzeczywistość, którą jesteśmy w stanie postrzegać zmysłowo, ponieważ zostały spełnione warunki przejawienia. Powstał świat materii i zjawisk w nim zachodzących. Dzięki temu zostały zbudowane nasze ciała wraz z przynależnymi im zmysłami, które służą nam jako narzędzia ujmowania rzeczywistości, czyli tego wszystkiego, co zostało stworzone.

Układ Hou Tian, przedstawia Świat Po Stworzeniu, Świat Zmysłów i Zjawisk, Późniejsze Niebiosa, Ostatnie Niebo, Porządek Wewnętrznego Świata. Ten układ trygramów odzwierciedla rzeczywistość, którą jesteśmy w stanie postrzegać zmysłowo, ponieważ zostały spełnione warunki przejawienia. Powstał świat materii i zjawisk w nim zachodzących. Dzięki temu zostały zbudowane nasze ciała wraz z przynależnymi im zmysłami, które służą nam jako narzędzia ujmowania rzeczywistości, czyli tego wszystkiego, co zostało stworzone.

Tajemnica Dzieła Stworzenia zawarta jest w przyjściu pomiędzy światem niewidzialnym Xian Tian a światem widzialnym Hou Tian.

Jest to problematyka, którą próbuje zgłębić człowiek w różnych kulturach od samego zarania swoich dziejów. Studiując metafizykę, obojętnie, z jaką kulturą związaną, dochodzimy do takiego samego wniosku a mianowicie, że świat materialny, widzialny, często przez współczesnego człowieka uważany za jedyny, jest tylko Przejawem Boskiej Myśli, niewidzialnego świata przenikającego wszelkie Istnienie. Dopiero te dwa aspekty rzeczywistości postrzeganej i nie postrzeganej zmysłami dają obraz Jedni, w której toczy się nasze życie.

Układ Późniejszych Niebios ilustruje nieuchronną, cykliczną przemianę od wzrostu do rozpadu wszystkich rzeczy przejawionych. Ruch wirowy dokonuje się po kole zgodnie ze wskazówkami zegara.

Trygramy w porządku Hou Tian odzwierciedlają kolejność zdarzeń w świecie widzialnym. Począwszy od trygramu Zhen, jawiącego się jako grom na wiosnę, powstaje nowe życie, to czas narodzin. Gua Xun, zwiastuje rozprzestrzenianie się we wszystkich kierunkach, silny wzrost na podobieństwo roślin, w górę ku niebu i korzeniami w głąb ziemi. Li, ogień zapewnia dojrzewanie w promieniach Słońca, jest to czas kreowania więzi i dużej aktywności. Następnie przychodzi okres Kun, wczesnej jesieni, wydawania na świat potomstwa i innych owoców swojego życia. Na etapie Dui zbieramy plony tego, czego wcześniej się nauczyliśmy i dokonaliśmy, aby w fazie Qian spokojnie oddać się refleksji i kontemplacji. Rozpoczyna się zima, czas sprzyjający rozwojowi swego wnętrza. Trygram Kan informuje, że podróż powoli dobiega końca a w czasie Gen następuje zatrzymanie i spoczynek.

Atrybuty poszczególnych trygramów

TRYGRAM
NAZWA TRYGRAMU QIAN NIEBO DUI JEZIORO LI OGIEŃ ZHEN GRZMOT XUN WIATR KAN WODA GEN GÓRA KUN ZIEMIA
POZYCJA W RODZINIE Ojciec Najmłodsza córka Średnia Córka Najstarszy syn Najstarsza córka Średni syn Najmłodszy syn Matka
KIERUNEK Północny Zachód Zachód Południe Wschód Południowy Wschód Północ Północny Wschód Południowy Zachód
ELEMENT WU XING METAL METAL OGIEŃ DRZEWO DRZEWO WODA ZIEMIA ZIEMIA
CYFRA 6 7 9 3 4 1 8 2
CECHY Silny, władczy, dumny, witalny, stanowczy, zdecydowany, szlachetny Wesoły, ruchliwy, atrakcyjny, rozmowny, elokwentny, błyskotliwy, rywalizujący Serdeczny, oddany, hojny, czuły, emocjonalny, towarzyski, spostrzegawczy Pobudzający, aktywny, ekspansywny, impulsywny, kreatywny, zdeterminowany, uczciwy Uległy, łagodny, wrażliwy, przenikliwy, elastyczny, tolerancyjny, niestały Mądry, moralny, racjonalny, niebezpieczny, tajemniczy, smutny, ruchliwy Spokojny, powolny, trudny, uparty, niezależny, cichy, masywny Oddany, cierpliwy, żywiący, pasywny, przyjmujący, opiekuńczy, konserwatywny
ESENCJA MOC SPRAWCZA RADOŚĆ ŚWIATŁO INSPIRACJA ZMIENNOŚĆ CIEMNOŚĆ STABILNOŚĆ REALIZACJA
CZAS Początek zimy Równonoc jesienna Przesilenie letnie Równonoc wiosenna Początek lata Przesilenie zimowe Początek wiosny Początek jesieni
ETAPY ŻYCIA Starość Dojrzałość Młodość Narodziny Dzieciństwo Kres życia Poczęcie życia Dojrzewanie

PRZEWIŃ TABELKĘ